توسعه نمونه اولیه محصول با ارائه محصولی بر اساس Minimum Viable Product که به اختصار MVP نامیده میشود، نسخهای از کالا یا خدمت است که با حداقل ویژگیها و قابلیتهای لازم جهت ارائه به مشتریان عرضه میشود. هدف از ارائه این محصول که برگردان فارسی نام آن «حداقل محصول پذیرفتنی» است، دریافت بازخورد از مشتریان بالقوه برای اعتبارسنجی محصول عنوان میشود. به زبان سادهتر از این طریق پیش از آن که یک ایده تبدیل به محصولی با تیراژ نسبتا بالا شود، بازخوردهای لازم و نظر مشتریان نسبت به آن دریافت خواهد شد. به این ترتیب اگر قرار باشد ایدهای کارآمد نباشد و موردپسند مشتریان قرار نگیرد، از همان ابتدا و پیش از رسیدن به مرحله تولید متوقف میشود. MVP با صرف کمترین هزینه و زمان ممکن، بیشترین یادگیری را برای اعضای تیم سازنده به ارمغان میآورد.
البته باید توجه داشت که توسعه نمونه اولیه محصول گاهی میتواند حتی به معنای ساخت یک محصول فیزیکی نباشد و در قالب انیمیشنی کوتاه ویژگیهای آن کالا یا خدمت را شبیهسازی کرد و شرح داد. همچنین توجه به این نکته ضروری است که MVP را نباید با نسخههای پروتوتایپ و دمو اشتباه گرفت. زیرا پروتوتایپ نمونه اولیهای است که فناوری و امکان ساخت را اعتبارسنجی خواهد کرد، از طرفی دمو نسخهای است که برای نمایش امکانات و قابلیتهای محصول به مشتریان ساخته خواهد. اما توسعه نمونه اولیه محصول در راستای اعتبارسنجی مدل کسبوکار پیش از تصمیم نهایی در راستای تولید و عرضه عمومی آن صورت میپذیرد.
راهنمای مناسب توسعه نمونه اولیه محصول میتوانند مدلهای مختلفی باشند که پیش از این توسط پلتفرمها و شرکتهای مختلف مورد استفاده قرار گرفته و امتحان خود را پس داده است. اما در این میان مدلهایی که پیشتر مورد استفاده قرار گرفتهاند، کاربرد و محبوبیت زیادی در میان شرکتهای مختلف دارند.
در ساخت MVP لازم نیست محصول با همه ویژگیها به شکل دقیق تولید شود، ساخت یک نمونه شبیه به ایده اولیه هم کفایت میکند. بر این اساس میتوان با کمترین هزینه ممکن میزان تقاضا و استقبال بازار از آن محصول را سنجید.
اگر بهعنوان مثال یک وبسایت یا اپلیکیشن خدماتی ساختهاید، جهت توسعه نمونه اولیه محصول میتوان همه فرآیندهای اتوماتیک سایت یا اَپ را بهطور کامل اجرایی نکرد و به هوش مصنوعی نسپرد. در عوض با انجام بخشی از فعالیتها توسط نیروهای انسانی از یک سو متحمل هزینههای سنگین نخواهیم شد و از سوی دیگر میتوانیم ایده را در راستای دریافت بازخورد مناسب به مشتریان ارائه بدهیم.
گاهی توسعه MVP را میتوان با ترکیب قطعات و مکانیزمهای موجود در محصولات فعلی مجموعه به تولید رساند. این اقدام شاید موجب شود نمونه محصول اولیه ساختاری به اصطلاح «وصله پینهای» داشته باشد، اما به کمک این روش با کمترین هزینه و متریال یا فناوری موجود در شرکت میتوان کسبوکار را از نگاه مشتریان اعتبارسنجی کرد.
گاهی هزینه توسعه MVP نیز آنقدر بالاست که تولید یا عرضهاش صرفه ندارد. در این شرایط چه باید کرد؟ آیا میتوان بیگدار به آب زد و محصول را بدون اعتبارسنجی طراحی و تولید کرد؟ بهترین راه حل در این شرایط استفاده از طرحهای گرافیکی و موشنگرافیکها یا حتی انیمیشنهای کوتاه برای معرفی ایده اولیه موجود و عرضه مستقیم آن به مشتریان بالقوه است. با استفاده از ابزارهای گرافیکی هم میتوان محصول را به شکلی کاملا ساده و همه فهم ارائه داد، هم بازخورد و حتی گاهی سفارشهای مشتریان را دریافت کرد. به این ترتیب یک محصول پرهزینه با فرآیندهای ساخت دشوار را با چشم باز تولید خواهید کرد یا با دریافت بازخوردهای نا مناسب از MVP گرافیکی، قید اجرایی کردن آن ایده را میزنید.
صفحات فرود یا Landing Pageها بهعنوان یک صفحه مرجع برای نمایش ایده اولیه، ویژگیها و کاربرد محصول در سایت شرکت، اپلیکیشن یا حتی بنرهای تبلیغاتی در سایر سایتها و اپها میتوانند بازخوردها و سفارشهای فوقالعادهای به ثبت برسانند. البته در تولید محتوای یک صفحه فرود ایدهآل، حتما باید از Call to action یا تحریک تقاضای مشتریان که به اختصار CTA نامیده میشود نیز بهره گرفت. ساخت کمپینهای تبلیغاتی در گوگل ادوردز برای این صفحه به علاوه تحلیل ورودیهای آن با استفاده از ابزاری چون گوگل آنالیتیکز مواردی هستند که نباید از قلم انداخت.
وقتی سرمایه اولیه چندانی وجود ندارد، استفاده صحیح از وبلاگنویسی و توضیح درباره ایدههایی که در سر دارید میتواند یک راه خوب برای تعامل با افراد جامعه و مشتریان بالقوه باشد. شما سرمایهای ندارید که برای ساخت محصولی که معلوم نیست کسی آن را میخرد یا نه هزینه کنید، پس بیایید به جای رویاپردازی و افتادن به فکر دریافت وامهای کارآفرینی با اقساط کمرشکن، با صبر و حوصله شبکهای بسازید که عدهای از افراد علاقهمند جذب آن میشوند و در همین حین از ایدههایتان نیز سخن بگویید. به این ترتیب قادر خواهید بود درباره ایدهتان صحبت کنید، آن را بهبود ببخشید، بازخورد بگیرید و حتی در نهایت گروهی را گرد هم بیاورید که میتوانند در آینده خریدار یا سرمایهگذار محصول شما باشند.
فرض کنید قصد دارید یک فروشگاه آنلاین برای فروش صنایع دستی تولید شده توسط خودتان راه بیندازید. در این شرایط به جای صرف هزینه برای طراحی یک سایت با قابلیت فروش و انواع اقدامات مربوط به ثبت رسمی کسبوکارهای اینترنتی، توسعه نمونه اولیه محصول شما که به طور صریح یک فروشگاه اینترنتی صنایع دستی است چه میتواند باشد؟ یک صفحه در اینستاگرام یا یک کانال در تلگرام؟ بله! با استفاده از این شبکهها میتوانید درست به هدف بزنید و یک MVP بسازید.
گاهی اوقات بسته به نوع محصول یا سرویس میتوانید کالا یا خدمت خود را بفروشید. البته به معنای بهتر پیشفروش کنید. برای این کار باید با استفاده انواع ابزارهای مشهور موجود یک کمپین جذب سرمایه به راه بیندازید. این راه برای همه ایدهها جواب نمیدهد اما مطمئن باشید اگر بتوانید با ارائه ویژگیهای محصول بابت آن از تعداد قابل توجهی از علاقهمندان به حوزه کاریتان هزینهای به عنوان پیشپرداخت دریافت کنید، بدون تردید پس از تولید ایده طبق آنچه وعده دادهاید فروش بالایی را تجربه خواهید کرد. همین موضوع خود میتواند یکی از بهترین بازخوردها در راه اعتبارسنجی ایدهتان باشد.
توسعه MVP فواید بسیاری خواهد داشت. مواردی که میتوانند در کاهش هزینههای شما، مخصوصا وقتی در ابتدای راه هستید بسیار موثر باشند. با استفاده از توسعه نمونه اولیه محصول هزینههای رشد ایده یا محصول خود را کاهش خواهید داد، محصول با سرعت بیشتری وارد بازار میشود همچنین پس از دریافت بازخوردها در مسیر عرضه، توسعه مییابد. افزون بر اینها هزینههای مشتریان نیز کاهش خواهد یافت؛ زیرا بابت آزمون و خطای شما و خرید محصولی که اعتبار آن پیش از عرضه به بازار سنجیده نشده پولی پرداخت نخواهند کرد.
توسعه نمونه اولیه محصول یک فرصت مناسب برای مدیریت هزینهها در استارتاپها، کسبوکارهای کوچک و حتی تجارتهای بزرگ محسوب میشود که رویکردهای جدید بازاریابی در اختیار آنها قرار داده است. پس استفاده صحیح از این شیوه و تحقیق درباره جنبههای مختلف آن میتواند به رشد کسبوکارها یاری برساند.