مهارت حل مسئله، از اساسی‌ترین مهارت‌های نرم کارآفرین است. بنابراین اگر قصد ورود به دنیای کسب‌وکار را دارید، باید روی پرورش یا توسعه این مهارت مهم متمرکز شوید. اگر ندانید که باید چه رویکردی در مواجهه با مسائل اتخاذ کنید و چطور آن‌ها را حل‌وفصل کنید، مطمئن باشید که ماجراجویی تجاری‌تان، راه به جایی نمی‌برد.
از سوی دیگر، گاهی کسب موفقیت‌های چشمگیر تجاری، مستلزم برخورداری از مهارت حل مسئله است. بنابراین یک کارآفرین نه‌تنها باید در حل مسائل، ماهر باشد، بلکه باید گاهی داوطلبانه به دنبال مسائل برود و از آن‌ها استقبال کند. بنابراین باید به این خصوصیت به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مهارت‌های کارآفرین، توجه ویژه‌ای داشته باشید.
برای آنکه به‌عنوان یک کارآفرین بتوانید مهارت حل مسئله را در خودتان ایجاد یا تقویت کنید، باید دارای مجموعه‌ای از ویژگی‌های خاص باشید که مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:
مغز شما، قدرتمندترین دارایی‌تان است و زمانی که موضوعاتی مثل پردازش داده و حل مسئله مطرح می‌شوند، هیچ چیزی را با آن نمی‌توان مقایسه کرد. اگر از قدرت مغزتان استفاده نکنید، در هدایت کسب‌وکارتان به‌سوی قله‌های موفقیت، با مشکل مواجه خواهید شد. تفکر انتقادی یکی از مهم‌ترین عناصر مهارت حل مسئله است که کمکتان می‌کند تا ضمن شناسایی تهدیدها، آن‌ها را به فرصت تبدیل کنید. موفقیت تجاری به ایده‌ها و افکار هوشمندانه بستگی دارد و این‌ها خروجی مغز شما هستند. تفکر انتقادی یعنی به مسائل با روشی منطقی و عینی نگاه کنید و درباره آن‌ها شتاب‌زده قضاوت نکنید. برای این منظور باید همه اطلاعات مربوط به مسئله را جمع‌آوری کنید و پس از تجزیه‌وتحلیل دقیق آن‌ها، دست به نتیجه‌گیری بزنید.
برای پرورش مهارت حل مسئله و موفقیت در کسب‌وکار، باید درک درستی از آنچه انجام می‌دهید، داشته باشید. اگر کارتان را آغاز کرده‌اید و هنوز به چنین درکی نرسیده‌اید، باید هر چه سریع‌تر برای گسترش آن تلاش کنید. اگر ندانید کسب‌وکارتان چطور عمل می‌کند، طبعاً نمی‌توانید موفق شوید. وقتی درک درستی از عملکرد وجود نداشته باشد، بی‌تردید در شناخت نقایص و مسائل هم مشکل پیدا می‌کنید. وقتی مسئله را نشناسید و تعریف و درک درستی از آن نداشته باشید، آنگاه چطور می‌خواهید آن را حل کنید؟!
برای کسب درک درست از کسب‌وکار می‌توانید مطالعه کنید یا از افراد باتجربه مشورت بگیرید. انجام پژوهش‌های مستقل، شرکت در سمینارها و تحلیل روندهای صنعت هم از دیگر روش‌هایی هستند که به‌واسطه آن‌ها می‌توانید شناخت و درکتان از ماهیت کسب‌وکاری را که آغاز کرده‌اید، گسترش دهید.
اما بهترین روش برای درک ماهیت کسب‌وکارتان آن است که خودتان دست‌به‌کار شوید. شما برای بهبود درکتان از فضای کسب‌وکار، نیاز به تجارب عملی دارید. البته دراین‌بین قطعاً گاهی هم مرتکب اشتباه می‌شوید و عجیب نیست و عیبی هم ندارد. تنها نکته‌ای که دراین‌بین اهمیت دارد این است که از اشتباهاتتان درس بگیرید. در این صورت، قوی‌تر و بااعتمادبه‌نفس‌تر می‌شوید و بهتر می‌توانید کسب‌وکارتان را در جاده موفقیت، پیش ببرید.
یکی دیگر از اجزای مهم مهارت حل مسئله، تفکر خلاق است. فردی که واجد این مهارت باشد، می‌تواند کلیشه‌ها را در هم بشکند و خارج از چارچوب‌های متداول، فکر کند.
او یک فرد مبدع و مبتکر است که به مشکلات، از زوایای کاملاً جدیدی نگاه می‌کند. به همین دلیل، در حل مسائل، رویکردهای تک‌بعدی را به کار نمی‌گیرد و با این سبک تفکر متمایز، به عمق یک مسئله نفوذ می‌کند. چنین شخصی قادر به ارائه راهکارهای غیرمعمول و درعین‌حال اثربخش برای مسائل است. مسائلی که حلشان، شاید گاهی جز از طریق رویکرد تفکر خلاق، امکان‌پذیر نباشد.
یکی از ویژگی‌های اساسی برای موفقیت کسب‌وکار آن است که به‌عنوان یک کارآفرین بدانید چطور باید با انسان‌ها اعم از کارکنان، مشتریان، تأمین‌کنندگان و ذینفعان دیگر کسب‌وکارتان، برخورد کنید. گاهی مهارت حل مسئله به این معناست که بتوانید از قابلیت‌های دیگران برای یافتن یک راهکار مناسب استفاده کنید. اینکه رهبر یا مدیر یک مجموعه هستید، معنایش این نیست که کلید حل همه مسائل در دستان شماست! به‌قول‌معروف، همه چیز را همگان دانند و به همین دلیل در مواجهه با بعضی مسائل، نیاز به اتخاذ رویکردهای جمعی برای حل آن‌ها دارید. برای این منظور، باید راه تعامل سازنده با دیگران را بدانید و از طریق همکاری، نسبت به حل مسئله اقدام کنید.
مهارت حل مسئله با اعتمادبه‌نفس هم ارتباط دارد. اگر این اعتقاد را درباره خودتان نداشته باشید که می‌توانید مسائل را با موفقیت حل‌وفصل کنید، آنگاه خیلی زود برای حل مسائل دست از تلاش خواهید کشید. عدم اعتماد به خودتان، خیلی زود شما را از ادامه راهی که آغاز کرده‌اید، منصرف می‌کند. یکی از عواملی که باعث می‌شود روی حل مسئله، متمرکز بمانید، اعتماد به خودتان و باورمندی به توانایی‌هایتان برای حل آن مسئله است. چنین باوری ضمن ایجاد نگرش مثبت، این انگیزه را درونتان ایجاد می‌کند که تا راهی برای حل مسئله پیدا نکردید، دست از تلاش نکشید. اگر بگذارید تردیدها و بدبینی‌ها ذهنتان را پُر کنند، قدرتتان را در کشف و شناسایی راهکارها از دست می‌دهید و درنتیجه نمی‌توانید واجد مهارت حل مسئله شوید.
برای تقویت مهارت حل مسئله، باید یک تصمیم‌گیرنده خوب و قاطع باشید. یک کارآفرین موفق، کسی است که می‌تواند تصمیمات قاطع و به‌موقع اتخاذ کند. ازاین‌رو وقتی با یک مسئله روبرو می‌شوید، باید بتوانید فوراً ایده‌ای برای حل آن بیابید. در این شرایط باید در جمع‌آوری داده‌های ارزشمند و تجزیه‌وتحلیل آن‌ها، سرعت عمل خوبی داشته باشید. در این میان باید به راهکارهای جایگزین هم فکر کنید و برای آن‌ها هم در گوشه‌ای از ذهنتان، جایی اختصاص دهید. فردی که مهارت خوبی در حل مسئله داشته باشد، با تعلل و دست‌دست کردن میانه‌ای ندارد. خروجی این فرایند، یک راهکار است که باید برای اجرایی کردن آن، قاطعیت و عزمی راسخ از خودتان نشان دهید.
نکته مهم دیگر این است که پس از انتخاب یک راهکار، باید نظر موافق اعضای تیمتان را نیز جلب کنید. به‌عبارت‌دیگر باید بتوانید آن‌ها را مجاب یا وادار کنید که از تصمیمتان حمایت کنند. باید آن‌قدر قاطع باشید که اجازه ندهید هیچ عاملی بتواند اراده‌تان را برای اجرایی کردن تصمیمی که گرفته‌اید، متزلزل کند. وقتی کارکنانتان شما را به‌عنوان یک رهبر قاطع و متکی به نفس بشناسند، از شما پیروی می‌کنند و در به ثمر نشستن تلاشتان برای حل مسئله و اجرایی کردن راهکار انتخابی‌تان، از هیچ کوششی دریغ نخواهند کرد.
برای حل مسائل، به انضباط شخصی نیاز دارید. خود انضباطی به این معناست که برای رسیدن به هدفتان، متعهد و ثابت‌قدم باشید و اجازه ندهید هیچ عاملی اعم از خوشایند یا ناخوشایند، از مسیری که در آن هستید، منحرفتان کند. باید بدانید حتی اگر واجد همه ویژگی‌های ضروری برای مهارت حل مسئله باشید، باز هم تا زمانی که سه عنصر اساسی خود انضباطی یعنی تمرکز، سه عنصر جهت‌گیری و خودکنترلی مناسبی نداشته باشید، از پس حل مشکلات برنمی‌آیید. انضباط شخصی یک شرط اساسی برای تفکر انتقادی و همین‌طور ارزیابی وضعیت است. بنابراین باید از طریق تقویت این نوع انضباط، تمرکزتان را روی مسیری که انتخاب کرده‌اید حفظ کنید و با پرهیز از حواس‌پرتی‌ها، حتی اگر به نظر می‌رسد که اوضاع چندان باب میلتان نیست، در مسیر حل مشکل، به راهتان ادامه دهید.
برای تقویت مهارت حل مسئله در خودتان، باید با این واقعیت کنار بیایید که همه راهکارها یا تصمیماتتان، کامل و عاری از نقص نیستند و گاهی ممکن است به اصلاحات نیاز داشته باشند. وقتی می‌بینید راهکارتان آن‌گونه که انتظار دارید، نمی‌تواند مشکل را حل کند، باید بلافاصله در پی کشف دلیل این موضوع باشید. بازبینی مجدد راهکار انتخابی، احتمالاً شما را متوجه نقایصی می‌کند که با رفع آن‌ها می‌توانید، نتیجه بهتری بگیرید. گاهی ممکن است این نقایص را دیگران به شما گوشزد کنند. پس انعطاف‌پذیر باشید و از ایده‌های آن‌ها استقبال کنید. فقط دراین‌بین حواستان باشد که انعطاف‌پذیری را با عدم قاطعیت اشتباه نگیرید. وقتی مسئله‌ای را به‌طور کامل مورد بررسی قرار می‌دهید و در خصوص آن با دیگران هم مشورت می‌کنید، آنگاه باید تردیدها را کنار بگذارید و دست به اقدام بزنید.
اغراق نیست اگر ادعا کنیم که فلسفه کارآفرینی بر مهارت حل مسئله مبتنی است. به‌هرحال قرار است شما چیزی را به بازار عرضه کنید که به حل یک مسئله کمک کند. اما برای اینکه بتوانید به این هدف خطیر، جامه عمل بپوشانید، باید برای مواجهه با مسائلی که در مسیر نیل به این هدف با آن‌ها روبرو می‌شوید، آمادگی کافی داشته باشید. با تقویت ویژگی‌هایی که در این گفتار برشمردیم می‌توانید مهارت حل مسئله را در خودتان بهتر پرورش دهید و به‌این‌ترتیب، در حل مسئله‌ای که فلسفه وجودی کسب‌وکارتان به آن گره خورده، عملکرد مؤثرتری داشته باشید.
