استفاده از ترفندهای توانمند سازی کارکنان در تقویت اعتماد بهنفس و توانایی اتخاذ تصمیمات مهم موثر بوده و مشارکت کارمندان را افزایش میدهد. این به معنای ایجاد فضای اطمینان متقابل بوده و مستلزم آن است که تصمیمگیریها در جهت دستیابی به اهداف سازمانی انجام گیرند. در این مطلب، قصد داریم شما را با کاربردیترین ترفندهای توانمندسازی کارمندان آشنا کنیم.
بهکارگیری ترفندهای توانمند سازی کارکنان از مهمترین اقداماتی است که به توسعه یک کسبوکار پایدار کمک میکند. بسیاری از شرکتها و سازمانها موفقیت خود را ناشی از فداکاری و سختکوشی کارآفرینان دانسته و مدیون این امر میدانند. این در حالی است که رشد و توسعه واقعی در گرو مشارکت و همکاری کلیه تیمها و گروههای سازمانی و ارج نهادن بر تلاشها و قابلیتهای آنها است. در اصل، توانمندسازی کارکنان به معنای افزایش توان اجرایی، قدرت و مقاومت مجموعه بوده و انجام آن، کلیه ویژگیهای یاد شده را به طور مضاعف ارتقاء خواهد داد.
توانمندسازی کارکنان را در اصل میتوان یک فرهنگ دانست که پیادهسازی و اجرای آن به عناصر گوناگونی نیازمند است. از این جمله میتوان به اعتماد بهنفس، برقراری ارتباطات شفاف و توانایی تفویض اختیار اشاره کرد. از موثرترین ترفندهای توانمند سازی کارکنان میتوان موارد زیر را برشمرد:
بسیاری از افراد، تفویض اختیار را به معنای واگذار کردن امور کم اهمیت به دیگران دانسته و این کار را تنها به منظور کاهش حجم مشغله روزانه خویش انجام میدهند. در واقع، این نگرشی کوتهبینانه است. تفویض اختیار در اصل فرصتی برای تقویت تواناییها، ایجاد مشارکت، افزایش اطمینان متقابل و ارتقاء اعتماد بهنفس اعضاء تیم به حساب میآید. این امر، غالبا با هدف رشد و توسعه هر چه بیشتر سازمان انجام میگیرد.
تبیین و شفافسازی انتظارات، مهمترین گام در جهتاستفاده از ترفندهای توانمند سازی کارکنان است. منظور این است که باید محدوده عملکرد و حدود اختیارات هر فرد را به وضوح مشخص کنید. به این ترتیب، کارمندان در حیطه تعیینشده میتوانند آزادی عمل داشته باشند. این به معنای آن است که هر یک از نیروها در حوزه فعالیت خویش اجازه تصمیمگیری داشته و میتواند خلاقانه عمل کند. با این حال، لازم است از مطابقت تصمیمات مذکور با اهداف سازمان اطمینان یابید.
ممکن است کارمندان شما برای انجام امور و وظایف خود از روشهای خاص و متفاوتی استفاده کنند. تا زمانی که وظایف به درستی انجام شده و اهداف سازمان در اولویت قرار داشته باشد، این امر مشکلی نخواهد داشت. بنابراین، لازم است از مدیریت خُرد اجتناب کرده و بپذیرید که روشهای پیشنهادی شما تنها راه تکمیل پروژه نخواهند بود.
رهبران سازمانها اغلب از این شکایت میکنند که با وجود بهکارگیری ترفندهای توانمند سازی کارکنان، آنها همچنان برای انجام امور ریز و درشت به مدیران مراجعه میکنند. دلیل این امر ساده است. احتمالا کارمندان مجموعه به ابزار و منابع لازم دسترسی نداشته و از اطلاعات، آموزش و آگاهی کافی بیبهره هستند. در اختیار گذاشتن کلیه منابع مذکور، فرصت ایدهپردازی و توانایی حل مشکلات را برای نیروی کار فراهم خواهد ساخت.
ارائه بازخورد سازنده به معنای این است که از کلی گویی اجتناب کرده و به شکلی شفاف و واضح به عملکردها یا نگرشهایی اشاره کنید که بر دستیابی به اهداف سازمانی تاثیرگذار بودهاند. یعنی، به وضوح باید درباره رویکردها، دستاوردها و فعالیتهایی صحبت کنید که از آنها رضایت داشته یا ناراضی بودهاید. به این ترتیب، کارکنان شما به خوبی اطلاع مییابند که کدام یک از تصمیمات و رفتارهای آنها صحیح و در جهت منافع شرکت بوده است.
در صورت امکان، کارمندان خود را در تصمیمگیریها و فرآیندهای مقدماتی تعیین هدف دخالت دهید. براساس سیاستگذاریهای موجود، اگر انجام این کار امکانپذیر نیست، ایدهها و نظرات آنها را بشنوید و بهترین پیشنهادها را بپذیرید. ارزش قائل شدن برای ایدههای جدید نه تنها به توانمندسازی کارمندان کمک میکند، بلکه میتواند راهکارهای جدید و خلاقانهای را به دنبال داشته و موجب رشد و توسعه سازمانی شود.
ترسیم چشماندازهای سازمانی از مهمترین ترفندهای توانمند سازی کارکنان بوده و علاوه بر تقویت احساس ارزشمند بودن به کارمندان کمک میکند خود را عضوی فعال و موثر بدانند. این امر در تشریح روشهای مشارکت و همکاری و انتخاب آگاهانه گامهای بعدی نیز تاثیرگذار خواهد بود.
قدردانی از تلاشها و دستاوردها یکی از اصلیترین ترفندهای توانمند سازی کارکنان به حساب میآید. با انجام این کار، شما انگیزه لازم برای ادامه مسیر را در اختیار کارمندان خود قرار میدهید. به این ترتیب، آنها تلاش خواهند کرد فعالیتهای مفید و مثمر ثمر خود را به شکل خستگی ناپذیری تکرار کنند. در عین حال، با انجام این کار، نیروی سازمانی را تشویق میکنید تا بهدنبال یافتن راهی برای حل مسائل بوده و از ارائه راهکارهای خلاقانه واهمه نداشته باشند.
با توجه به آن چه گفته شد، موثرترین اصول و ترفندهای توانمند سازی کارکنان را میتوان چنین برشمرد:
لازم است، مدیران سازمان را به نحوی آموزش دهید که بتوانند به کارمندان خود اعتماد کرده و به جای مدیریت خُرد بر مدیریت کلان تمرکز داشته باشند.
فارغ از موفقیت یا عدم موفقیت ایدههای خلاقانه، لازم است آنها را گرامیداشته و از نوآوریها استقبال کنید. انجام این کار به گسترش فرهنگ تفکر و ارائه راهکارهای متفاوت کمک کرده و از واهمه کارمندان برای ابراز نظرات متفاوت یا امتحان کردن روشهای جدید جلوگیری میکند.
لازم است امکان آموزش و گسترش قابلیتهای کارمندان در زمینههای گوناگون را برای آنها مهیا کنید. این امر به پویایی عملیاتی شرکت کمک کرده و یادگیری مطالب جدید مرتبط یا غیر مرتبط با فعالیتهای فعلی کارکنان را امکانپذیر میکند.
لازم است، نقش هر یک از کارکنان در دستیابی به اهداف سازمانی را به دقت تشریح کرده و گامهای موثر در جهت رسیدن به این اهداف را ترسیم کنید. پایهگذاری باور عمیق مرتبط با اثربخشی تلاشها و فعالیتهای کارمندان در تقویت اعتماد بهنفس آنها موثر بوده و انگیزه لازم برای برداشتن گامهای مهمتر و ضروریتر را ایجاد خواهد کرد.
رهبران سازمان هم درست مانند سایر اعضاء باید در زمینههای گوناگون مدیریتی و نحوه تصمیمگیری از آموزش بهرهمند شوند. طبیعتا، اهداف نهایی توسط مدیران ارشد و رهبران سازمان تعیین خواهد شد. با این حال، لازم است این افراد فضای کافی را در اختیار کارکنان خود قرار داده و تصمیمگیریها و سیاستگذاریهای کوچکتر را به آنها واگذار کنند. این امر در ایجاد و تقویت ویژگیهایی نظیر استقلال رای و اعتماد بهنفس موثر بوده و انگیزه کارمندان را دو چندان خواهد کرد.
استفاده از ترفندهای توانمند سازی کارکنان از مهمترین اموری است که به توسعه و بهبود عملکردهای فردی و گروهی منطبق بر اهداف سازمانی کمک خواهد کرد. به خاطر داشته باشید، کارمندان و اعضاء سازمان، افرادی متخصص و آگاه هستند که با استفاده از دانش و قابلیتهای متنوع خود به حرکت سازمان در مسیر دستیابی به چشماندازها کمک میکنند. توانمندسازی این افراد احتمال موفقیت کسبوکار را به شکل قابل توجهی افزایش داده و در بهینهسازی تعاملات، تقویت حس مشارکت و تلطیف فضای همکاری تاثیرگذار خواهد بود.