فرآیند تصمیم گیری کارآفرینانه، کلیه روش‌های سازمانی و همه تعاملات کوچک و بزرگ یک مجموعه را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد. یک کارآفرین ملزم است مسیرها را انتخاب کرده و برای برطرف کردن مسائل و مشکلات به شکل مفیدی اقدام کند. تصمیم گیری کارآفرینان را می‌توان از مهم‌ترین و اساسی‌ترین فرآیندهای سازمان دانست. در این جا، قصد داریم به روند تصمیم‌گیری صاحبان مشاغل پرداخته و جزئیات آن را با شما به اشتراک بگذاریم.
چنان که گفته شد، فرآیند تصمیم گیری کارآفرینانه از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. در یک سازمان، می‌توان این فرآیند را در ابعاد و اشکال گوناگونی مشاهده کرد. با این حال، همه این تصمیم‌گیری‌ها با هدفی یکسان و در جهت بهبود نتایج و ارتقاء شرایط کسب‌وکار انجام می‌گیرند. متداول‌ترین رویکرد جاری در تصمیم گیری کارآفرینان شامل مراحل زیر است:
شناسایی مشکلات و کاستی‌ها را می‌توان مهم‌ترین مرحله فرآیند تصمیم گیری کارآفرینانه دانست. این امر به معنای آشنایی دقیق با وضعیت جاری و شناخت تفاوت‌های آن با چشم‌اندازهای سازمانی است. برای انجام این کار، ابتدا باید اهداف و چشم‌اندازها را به خوبی تعیین کرده و سپس، مشکلات فعلی و موانع دستیابی به اهداف کلی را بررسی کنید.
بهتر است، کلیه مشکلات و موانع را به طور فهرست‌وار یادداشت کرده و برحسب تاثیرگذاری بر دستاوردهای سازمان اولویت‌بندی کنید. به این ترتیب، می‌توانید یکایک مسائل یاد شده را براساس فوریت مورد تجزیه و تحلیل قرار داده و درباره نحوه برطرف کردن آن‌ها تصمیم‌گیری کنید.
در فرآیند تصمیم گیری کارآفرینانه و به منظور رفع مشکلات موجود، احتمالا با طیف گسترده‌ای از راه حل‌های ممکن مواجه خواهید شد. طبیعتا، تبیین راه‌کار نیازمند بررسی علل به‌وجود آورنده مشکلات و موانع خواهد بود. بدون در نظر گرفتن علل و عوامل موثر در ایجاد موانع، یک کارآفرین هرگز نمی‌تواند راه‌کار جامعی را ارائه دهد. در این صورت، راه حل‌های مطرح شده، موقتی و مقطعی خواهند بود. بنابراین، تشخیص دلایل موثر در ایجاد مشکلات از مهم‌ترین مراحل تصمیم گیری کارآفرینان به حساب می‌آید.
در این مرحله، لازم است کلیه راه حل‌های پیشنهادی، اعم از بهترین‌ها و بدترین‌ها را فهرست‌بندی کرده و تجزیه و تحلیل کنید. انجام این کار، زوایای هر یک از راه‌کارها را به شکل واضحی ترسیم کرده و نقاط ضعف و قوت آن‌ها را مشخص می‌کند. این امر در دستیابی به یک راه‌کار جامع و عملی، تاثیرگذار خواهد بود.
پس از پشت سر گذاشتن کلیه مراحل یاد شده، انتخاب بهترین راه‌کار امکان‌پذیر خواهد بود. بنابراین، با توجه به تحلیل‌ها و بررسی‌های انجام شده، می‌توانید مناسب‌ترین گزینه را انتخاب کرده و در جهت رفع مشکلات سازمان گام بردارید.
بی‌تردید، اهمیت فرآیند تصمیم گیری کارآفرینانه در پیاده‌سازی تصمیمات و بررسی نتایج به‌دست آمده از آن‌ها است. در غیر این صورت، فرآیند مذکور تکمیل نشده و فاقد اعتبار خواهد بود.
با توجه به آن چه گفته شد، فرآیند تصمیم گیری کارآفرینانه را می‌تواند به چهار بخش عمده تقسیم‌بندی کرد. شایان ذکر است، هر یک از بخش‌های یاد شده از زیر مجموعه‌ها و بخش‌بندی‌های کوچک‌تری تشکیل شده‌اند:
شناسایی مشکلات و موانع، خود از دو بخش تجزیه و تحلیل چشم‌اندازها و واقعیت‌های موجود و همچنین، بررسی تفاوت‌های این دو تشکیل می‌شود.
ارائه راه‌کار، مستلزم معرفی راه‌حل‌های موجود و بررسی ایده‌های پیشنهادی است.
بهترین گزینه مستلزم دسترسی به اطلاعات کافی، توان تجزیه و تحلیل داده‌ها، اعتماد به‌نفس و مسئولیت‌پذیری و تعهد کافی برای به اجرا درآوردن گزینه‌های نهایی است.
اجرا و پیاده‌سازی شامل انتخاب روند مناسب و کنترل و نظارت بر اجرا است.
تصمیم گیری کارآفرینان و حل مسئله، فرآیندهایی مستمری هستند که به ارزیابی موقعیت‌ها و مشکلات، در نظر گرفتن تمامی گزینه‌ها و پیگیری مداوم نیاز دارند. گاهی اوقات، این فرآیند باید در بازه زمانی بسیار کوتاهی اتفاق بیافتد. یعنی، لازم است در ظرف چند ثانیه بهترین گزینه ممکن انتخاب و پیاده‌سازی شود. در سایر موارد، این روند می‌تواند برای هفته‌ها یا ماه‌ها ادامه یابد. در مجموع، عوامل موثر بر تصمیم گیری کارآفرینان را می‌توان چنین برشمرد:
اتحاد و ائتلاف از مهم‌ترین عناصری است که بر فرآیند تصمیم گیری کارآفرینانه تاثیر می‌گذارد. این به معنای همبستگی با کارکنان و تیم‌های سازمانی در جهت دستیابی به هدفی مشترک بوده و توانایی بهره‌مندی از نظرات و ایده‌های آن‌ها را طلب می‌کند. با این حال، در مواردی ممکن است هدف مشترک جایگزین تصمیم‌گیری شود! به عنوان مثال، ممکن است سهامداران یا کارکنان یک سازمان با یکدیگر متحد شده و تصمیم خاصی را به هیئت مدیره تحمیل کنند. در واقع، لازم است مدیران از مزایای ائتلاف با سایر اعضاء تیم اطمینان حاصل کرده و اثرات نامطلوب آن را کاهش دهند.
بصیرت و بینش از یک باور درونی و ساختاری ذهنی ناشی می‌شود. گاهی اوقات، تصمیم گیری کارآفرینان و مدیران بر پایه تجربیاتی است که در طی سالیان طولانی و پیمودن مسیرهای گوناگون به‌دست آمده‌اند. این حس باطنی ممکن است به این افراد کمک کند تا در مواردی، بدون در نظر گرفتن توالی منطقی امور برخی تصمیمات خود را اتخاذ کنند.
از دیگر عوامل موثر بر فرآیند تصمیم گیری کارآفرینانه می‌توان به تعهد و مسئولیت‌پذیری اشاره کرد. این ویژگی، اقدامات عملی مبتنی بر تصمیمات اتخاذ شده را به همراه داشته و پیگیری مسئولانه عواقب و تبعات آن را به‌دنبال خواهد داشت.
شناخت مخاطرات و ریسک‌پذیری از جمله ویژگی‌های مهمی است که فرآیند تصمیم‌گیری در مواقع حساس را تسریع می‌کند. برخی از مدیران به شدت محتاط و محافظه‌کار بوده و تصمیمات خود را تنها بر پایه الگوهای منطقی اتخاذ می‌کنند. البته، احتیاط شرط عقل است و از بروز زیان‌های سنگین جلوگیری می‌کند. با این حال، در مواردی ریسک‌پذیری می‌تواند در انتخاب گزینه‌های خلاقانه‌تر تاثیرگذار باشد. این به شرطی است که مدیران با مخاطرات و تهدیدات موجود آشنایی داشته و از روش مواجهه با آن‌ها آگاهی داشته باشند.
اخلاقیات به معنای اعتقادات شخصی افراد و تعبیر آن‌ها از درست یا غلط بودن رفتارها است. فرآیند تصمیم گیری کارآفرینانه باید در جهت تامین منافع و پیشبرد اهداف سازمان باشد. در مواردی، ممکن است اهداف گروهی با منافع شخصی مدیران در تضاد بوده و روند تصمیم‌گیری را دچار اختلال کند. این جاست که اخلاقیات اهمیت می‌یابد. در اصل، مدیران باید مزایا و معایب هر یک از گزینه‌ها را بررسی کرده و تاثیرات مثبت و منفی تصمیم‌گیری‌های خود را در چشم‌اندازی بزرگ‌تر و با در نظر گرفتن منافع عمومی تحلیل کنند. بدیهی است این امر بر روند تصمیم گیری کارآفرینان تاثیرگذار خواهد بود.
تصمیم‌گیری یکی از مهم‌ترین فرآیندهای سازمانی بوده و اتخاذ آن، خصوصا به صورت گروهی با مشکلات فراوانی همراه است. از این جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
با توجه به آن چه گفته شد، فرآیند تصمیم گیری کارآفرینانه را می‌توان بر اصول خاصی مبتنی دانست. از این جمله می‌توان به اهمیت تجزیه و تحلیل اطلاعات، شناسایی روش‌ها و راه حل‌های ممکن، بررسی شرایط موثر بر اجرای تصمیمات و بسیاری موارد دیگر اشاره کرد. بهره‌گیری از ایده‌ها و نظرات کلیه افراد تیم می‌تواند در تسهیل این روند و دستیابی به نتایج بهتر موثر باشد.
