تقویت خلاقیت در سازمان، باید یکی از اولویتهای مدیران و رهبران در سازمانهای امروزی باشد. کارکنان خلاق سازمان را قادر میسازند تا بتواند خود را با تغییرات دائمی محیط متلاطمی که در آن قرار دارد، سازگار کند. آنها میتوانند از طریق تبدیل تهدید به فرصت، شرایط را به نفع سازمان متبوعشان تغییر دهند.
اینکه مایل به جذب کارکنان خلاق باشید، خیلی هم خوب است! اما باور کنید همه افراد میتوانند از خودشان خلاقیتهای شگفتانگیزی نشان دهند. به همین دلیل، ایجاد بستر لازم برای ترویج و تقویت خلاقیت در سازمان، از جذب افراد خلاق بارها و بارها مهمتر است. اگر خلاقترین کارکنان ممکن را هم جذب کنید اما آنها تمایلی به بیان ایدهها و ابراز خلاقیتشان نداشته باشند، یک سرمایه ارزنده را سوزاندهاید.
آیا در جستجوی راهکارهایی برای تقویت خلاقیت در سازمان هستید؟ اگر پاسخ مثبت است، پیشنهاد میکنیم ۱۰ راهکاری را که در ادامه خدمتتان ارائه میدهیم، با دقت بخوانید.
تمرینهای حل مسئله، باعث افزایش چشمگیر سطح خلاقیت افراد میشوند. بسیاری از این تمرینها طوری هستند که میتوان بهصورت مشارکتی به آنها پرداخت و برای حل آنها، راهکارها و فرایندهای مختلفی را پیشنهاد داد. این چالشها ذهن کارکنان را از چارچوب وضعیت فعلی رها میسازند زیرا تفکر خلاق بهنوبه خود میتواند زمینهای برای تفکر انتقادی ایجاد کند.
یک چالش فکری محُرِک، چالشی است که افراد را به ادامه دادن ترغیب کند و درعینحال، باعث ایجاد انرژی در آنها شود. از یک طرف واضح است که چالش انتخابی شما نباید کسلکننده باشد و از سوی دیگر هم هرگز نباید برای تقویت خلاقیت در سازمان، کارکنان را با چالشهایی مواجه کنید که حلشان فراتر از ظرفیت و توانمندی آنهاست.
نقش شما بهعنوان یک مدیر، تعیین اهداف و حمایت از اعضای تیم در راستای تحقق آنهاست. بااینحال، اگر بخواهید در همه امور جزئی دخالت کنید و بهاصطلاح، یک میکرو منیجر باشید، آنگاه ممکن است ریشه خلاقیت را بخشکانید!
برای تقویت خلاقیت کارکنان در سازمان، بهتر است بعد از هدفگذاری، اعضای تیم را تشویق کنید که خودشان درباره چگونگی دستیابی به اهداف، تصمیم بگیرند. به آنها در انتخاب تاکتیک و تکنیک، آزادی عمل دهید. بهاینترتیب، این امکان را برایشان فراهم میکنید که با مانور روی نقاط قوت، با انگیزه مضاعف برای نیل به اهداف تعیینشده، تلاش کنند.
اشتباه نکنید! منظور از ناهمسانی یک تیم، انتخاب ترکیبهای نامتوازن نیست. تیمهای کاری باید همافزایی داشته باشند و اگر ترکیب نامناسبی برای یک تیم انتخاب کنید، این مهم هرگز محقق نمیشود. طبیعتاً سرتان برای هرجومرج هم درد نمیکند! اما از سوی دیگر، تیمسازی با نفراتی که دیدگاهها و توانمندیهای یکسانی دارند و با رویکردی مشابه به سراغ حل مسائل میروند، نمیتواند کمکی به تقویت خلاقیت در سازمان کند. ایجاد تنوع و ناهمسانیِ کنترلشده، هر یک از اعضای تیم را برای اعضای دیگر به یک منبع الهام بالقوه تبدیل میکند و میتواند منشأ بروز خلاقیتهای چشمگیری باشد. تجربه و شهود شما بهعنوان یک مدیر یا رهبر در ساخت تیمهای ناهمسان و درعینحال متوازن، نقش بسیار مهمی ایفا میکند.
ریسکپذیری، جزئی از ماهیت خلاقیت است. درست مثل تفکر انتقادی، تفکر خلاق نیز شامل فرضیاتی است که وضع موجود را به چالش میکشد. این رویکرد، روشهای از پیش تعیینشده برای انجام کارها یا شیوههای فکری تکراری درباره مسائل را زیر سؤال برده و درصدد جستجوی راهکارها و زوایای جدید برمیآید.
یکی از مؤثرترین روشها برای تقویت خلاقیت در سازمان، ایجاد محیطی امن برای بروز افکار کارکنان است. کارکنان باید به این باور برسند که میتوانند بدون هیچ پیامدی، مفروضات پروژههای کاری را زیر سؤال ببرند. در غیر این صورت، آنها فقط موافقتشان را با آنچه میشنوند، اعلام میکنند! پس ترتیبی دهید که کارکنان بدون لکنت زبان و بیآنکه متحمل هزینهای شوند، هر آنچه را به نظرشان نادرست میرسد، صراحتاً بیان کنند و حمایتتان را در این زمینه از آنها نشان دهید. این کار، درباره اهمیت و ارزشی که سازمان برای خلاقیت کارکنانش قائل است، سیگنال روشنی به آنها ارسال میکند.
تکرار و رکود، دشمنان قسمخوردهی خلاقیت هستند و به همین دلیل، برای تقویت خلاقیت در سازمان، باید دائماً کارکنان را به یادگیری، اکتساب دانش جدید و کشف روشهای کارآمدتر در انجام کارها تشویق و ترغیب کنید. این یادگیری مستمر میتواند از طریق حضور در دورههای آموزشی یا شرکت در همایشهای توسعه فردی و حرفهای باشد. علاوه بر تشویق ، تا جایی که میتوانید برای یادگیری و پیشرفت کارکنان، با آنها همکاری و مساعدت کنید.
همانطور که گفتیم تفکر خلاق با تفکر انتقادی، رابطه نزدیکی دارد و به همین دلیل، یکی دیگر از راهکارهای تقویت خلاقیت در سازمان، ترویج تفکر انتقادی و پشتیبانی از این رویکرد است.
تفکر انتقادی چند قاعده طلایی دارد که برخی از آنها عبارتاند از:
این قواعد، در تفکر انتقادی بسیار مهم و مؤثر هستند و ترویج آنها درست به همین اندازه میتواند به تقویت خلاقیت در سازمان هم کمک کند.
مغز ما برای بازیابی توان ازدسترفته، به وقفههای زمانی و استراحت نیاز دارد. گاهی این قاعده ساده اما مهم فراموش میشود که یکی از پیششرطهای تقویت خلاقیت در سازمان، آمادگی ذهنی کارکنان است. بنابراین، فضایی ایجاد کنید که کارکنان از بابت ایجاد وقفههای گاهبهگاه در ساعات کاری، احساس ترس یا گناه نداشته باشند و به افرادی دودرهباز ملقب نشوند!
یکی دیگر از روشهای عالی برای تقویت خلاقیت در سازمان، تغییر فضاست؛ کارکنان را در چاردیواری اتاق یا دفتر کارشان، محصور نکنید. چه خوب است که برای برگزاری جلسات طوفان فکری، مکانی مثل یک محیط طبیعی را در نظر بگیرید. انتخاب مقصدی مشترک برای همفکری که رسیدن به آن مستلزم چند دقیقه پیادهروی باشد هم یک ایده بسیار خوب برای این منظور است. ایجاد تغییرات ظاهری در دفتر کار نیز میتواند شکلی از تغییر فضا باشد. دکوراسیون جدید، استفاده از گیاهان، رنگآمیزی مجدد، تعویض برخی وسایل و ... همه و همه میتوانند روی وضعیت روانی افراد و کارکرد مغز آنها تأثیر مثبتی بگذارند.
کارکنان جدید، دیدگاههای تازهای را با خود وارد سازمان میکنند و هر یک از این دیدگاهها میتوانند، سرنخی عالی برای بروز خلاقیت در سازمان باشند. بنابراین برای تقویت خلاقیت در سازمان، از آنها بخواهید که ایدهها و نظراتشان را با شما در میان بگذارند. بهاینترتیب، علاوه بر اینکه احساس ارزشمند بودن را به آنها القا میکنید، زمینه مشارکت فعال آنها را در شکل دادن به فرهنگ سازمانی فراهم ساختهاید.
فرایند طوفان فکری، شاید بهخودیخود، موضوع جدیدی نباشد اما هنوز که هنوز است، میتواند تحولات بزرگی رقم بزند. بنابراین همواره زمانبندی منظمی برای برگزاری جلسات طوفان فکری داشته باشید و در این جلسات، کارکنان را تشویق کنید که ایدههای خلاقانهای را که به نظرشان میتوانند به نفع سازمان باشند، با سایرین به اشتراک بگذارند. این جلسات میتوانند هر دو هفته یکبار یا بهصورت ماهانه برگزار شوند.
پاسخگویی به سؤالات، فرایندی زمانبر است و مدیران و رهبران سازمانی، همواره از حیث زمانی در تنگنا هستند. بااینحال، آنچه فرضیات را به چالش میکشد، سؤال پرسیدن است. گاهی حتی یک سؤال، میتواند تزلزلِ شالودهای را که فرایندهای یک سازمان سالهاست روی آن بنا شدهاند، آشکار کند. سؤالات، عامل شکلگیری دیدگاههای متفاوت و پیدایش روشهای فکری نوین هستند. بنابراین اگر برای تقویت خلاقیت در سازمان، مصمم هستید، فضایی ایجاد کنید که از پرسش و پاسخ حمایت کند. هرگاه با سؤالی از سوی کارکنان قدیمی یا جدید مواجه شدید، این سؤال را فرصتی تلقی کنید که بهواسطه آن میتوانید به ایدههای قدیمی، از زاویهای جدید نگاه کنید.
تقویت خلاقیت در سازمان، اتخاذ رویکردی عملی را میطلبد و برای اینکه زمینه مساعدی برای این منظور ایجاد کنید، باید با برخی راهکارهای تقویت خلاقیت سازمانی آشنا باشید که در این گفتار، گلچینی از بهترین آنها را با شما همراهان همیشگی در میان گذاشتیم. در انتها فراموش نکنید که یک فرهنگ سازمانی غنی، همواره از خلاقیت حمایت میکند و با ایجاد محیطی امن، امکان آزمایش ایدههای جدید را برای کارکنان فراهم میآورد.