مرکز تعاملات بین‌المللی علم و فناوری معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری در نظر دارد یک هیات تجاری و فناوری متشکل از شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور ایرانی را از 19 تا 22 آذر امسال به کشور آفریقای جنوبی اعزام کند.
روح الله استیری، مدیرکل دفتر توسعه کسب و کار بین الملل معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در این خصوص گفت: برگزاری نشست تجاری تنها یکی از حدود 15 برنامه ای است که برای توسعه صادرات در دستور کار معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری قرار دارد.
وی با بیان اینکه تاکنون در دولت های یازدهم و دوازدهم قریب به 20 سفر تجاری به کشورهای هدف صادراتی مانند چین، کره جنوبی، گرجستان، قرقیزستان، کنیا، اوگاندا، اتریش، مجارستان انجام شده است، افزود: البته گاهی شرکت های دانش بنیان و نوآور با همراهی وزارت امورخارجه به کشورهای هدف صادراتی اعزام می شوند مانند سفر به آمریکای لاتین که با پیگیری معاونت این سفر انجام شد.
توانمندی صادراتی و علاقه؛ شرط اصلی انتخاب شرکت‌ها
استیری با تاکید بر اینکه یکی از شروط اصلی انتخاب شرکت های فناور توانمندی صادراتی و علاقه آنها به حضور در بازارهای خارجی است، اظهار داشت: در واقع ما برای هر نشستی فراخوان جداگانه منتشر می کنیم و شرکت ها در واقع بر اساس برنامه صادراتی خود که اعلام کرده اند ثبت نام می شوند، به طوری که برخی شرکت ها علاقمند به حضور در بازار کشورهای مشترک المنافع (cis) مانند گرجستان و آذربایجان یا قرقیزستان هستند و بازار مورد نظر شرکتی نیز ممکن است«CIS» نباشد و علاقمند باشد در آفریقا فعالیت تجاری کند.
وی با تاکید براینکه شرق آفریقا به خصوص کشورهای کنیا و اوگاندا از نظر بازار هدف صادراتی یکی از بازارهای مهم برای شرکت‌های دانش‌بنیان محسوب می شود، خاطرنشان کرد: شرکت‌های حاضر در ترکیب هیات همراه معاون علمی و فناوری رییس‌جمهوری در این سفر در زمینه‌های مختلفی چون سلامت، تجهیزات پزشکی، داروهای گیاهی و شیمیایی، فناوری اطلاعات و ارتباطات، صنایع شیمیایی، الکتریک و الکترونیک، فناوری‌های پیشرفته ماشین‌آلات صنعتی و خدمات فنی و مهندسی، صنایع معدنی و غیره فعالیت داشتند.
استیری اظهار کرد: در کشور اوگاندا حدود 70 شرکت متناظر و در کنیا نیز 170 شرکت متناظر برای انجام مذاکرات تجاری با 45 شرکت فناور اعزامی کشورمان حضور داشتند.
مدیرکل دفتر توسعه کسب و کار بین الملل معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری ادامه داد: اگر کارگزاری نیز در کشور هدف صادراتی وجود داشته باشد که توانسته باشد یکسری شرکت های ایرانی مقیم آن کشور را فعال و به همکاری دعوت کند، درگیر کار می شود. به عنوان مثال ما در برخی کشورها از جمله قرقیزستان، گرجستان و چین کارگزار داریم و این کارگزاران قبل اعزام هیات تجاری از ایران شروع می کنند به پیدا کردن شرکت های متناظر و ارتباط گیری با اتاق بازرگانی و روز نشست که فرا رسید به تعداد شرکت های ایرانی و حتی بیشتر از کشورهدف در نشست حضور پیدا خواهند کرد.
کشورهای همسایه؛ هدف اولیه صادرات
استیری همچنین در خصوص چگونگی انتخاب کشورهای هدف نیز گفت: این کشورها در واقع کشورهای هدف صادراتی هستند که با هدف انتقال تکنولوژی انتخاب می شود و باید تولیدکنندگان و شرکت های فناور ما در این کشورها به لحاظ کیفیت و قیمت دارای مزیت رقابتی باشند.
وی اظهارکرد: برگزاری نشست در یک کشور اروپایی یا آمریکای لاتین در حال حاضر در اولویت برنامه ها نیست چرا که شاید بازار هدف ثانویه باشند و در واقع بازار اولیه هدف ما کشورهای عراق، سوریه، افغانستان، پاکستان، شرق آفریقا و آسیای میانه است.
مدیرکل دفتر توسعه کسب و کار بین الملل معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری توضیح داد: بازار اولیه یعنی مناطقی که ما از نظر کیفیت و قیمت مزیت رقابتی داریم؛ شاید از نظر کیفیت کالاهای ما در مقایسه با کشورهای اروپایی و شرق آسیا همچون کره و ژاپن قابل رقابت نباشد اما از نظر قیمت و سرویس دهی مناسب باشد.
وی معتقد است: در حال حاضر ممکن است شرکت های ژاپنی نسبت به شرکت های فناور ایرانی به افغان ها و عراقی ها سخت‌تر کالا بفروشند چرا که به دلیل همسایه بودن ما با این کشورها، هزینه های دسترسی و حضور در بازار کشورهای همسایه بسیار پایین تر از ژاپنی ها و کره ای ها خواهد بود ضمن اینکه خدمات پس از فروش نیز می تواند از سوی شرکت های ایرانی به شکل مطلوب تر و سرعت بالاتری ارایه شود.
پوشش 50تا 70 درصدی هزینه‌های سفر از سوی معاونت علمی
مدیرکل دفتر توسعه کسب و کار بین الملل معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری درباره هزینه های سفرهای خارجی این نشست ها نیز گفت: البته بسته ای که برای اعزام یک هیات تجاری تنظیم می شود شامل هزینه های پرواز، هتل و ویزا و ترنسفر و پذیرایی است.
وی گفت: معمولا معاونت علمی حداقل 50 درصد و حداکثر 70 درصد این هزینه را به صورت بلاعوض پوشش می دهد و شرکت ها نیز بین 30 تا 50 درصد هزینه را پرداخت می کنند. سفر به کشورهای شرق آفریقا نیز با نرخ دلار روز برای هر شرکت فناور هزینه ای معادل 30 تا 40 میلیون به دنبال داشت که ما از شرکت ها تنها 10 میلیون دریافت کردیم.
نشست های تجاری خارجی و دستاوردهای آن
استیری در ادامه در خصوص دستاوردهای اعزام هیات های فناور و برگزاری نشست های تجاری نیز تاکید کرد: در سفر گرجستان 4 یادداشت تفاهم داشتیم که هنوز هم در حال پیگیری هستیم که به نتیجه برسد. در سفر شرق آفریقا نیز البته 15 یادداشت توافق و موافقت نامه بین شرکت های ایرانی و طرف های اوگاندایی و کنیایی امضاء شد.
وی در خصوص توجیه پذیر بودن این سفرهای خارجی گفت: سال 1392 صادرات شرکت های دانش بنیان 200 میلیون دلار بود اما سال 1396 به 450 میلیون دلار افزایش یافت.
وی همچنین با اشاره به سفر یک هفته ای که قرار است در آذرماه امسال به آفریقای جنوبی انجام شود نیز گفت: این برنامه با حضور معاون علمی و فناوری رییس‌جمهور و حدود 30 شرکت فناور طی روزهای 19 تا 22 آذرماه به ژوهانسبورگ برگزار می شود و شامل نشست‌های تجاری مشترک با شرکت‌های متناظر در آفریقای جنوبی و شرکت در نشست علم جنوب آفریقا و بازدیدهای صنعتی و تجاری است.
مدیرکل دفتر توسعه کسب و کار بین الملل معاونت علمی ادامه داد: البته پیش از اعزام برای حضور در این نشست تجاری از شرکت های آفریقای جنوبی دعوت شده و قبلا هم نوع و تعداد شرکت های ایرانی حاضر در این نشست در حوزه های مختلف همچون صنعت، معدن، سلامت یا الکترونیک و اطلاعات و قابلیت های آنها اعلام شده است.
استیری گفت: البته شاید افریقای جنوبی هدف صادراتی مناسبی نباشد چراکه یک کشور توسعه یافته است اما این کشور علاقمند به ایجاد همکاری های مشترک و انتقال تکنولوژی و سرمایه گذاری است، ضمن اینکه یک نشست تجاری ممکن است صادرات از دل آن بیرون نیاید اما همراه با انتقال تکنولوژی و سرمایه گذاری و یافتن شرکای جدید تجاری باشد. لذا هر هدفی در این نشست ها محقق شود، در واقع تیم اعزامی ما به موفقیت دست یافته است.
بهترین مدل؛ ورود به بازارهای ثالث با شرکای خارجی
استیری یکی از مدل های موفق در صادرات محصولات فناورانه با سایر کشورها را استفاده از جوینت و شرکای خارجی دانست و گفت: اگر جوینت داشته باشید به طوریکه با یک شریک آلمانی وارد بازار اروپا یا از طریق یک شریک آفریقای جنوبی وارد کشورهای آفریقایی شوید به طور حتم امور صادراتی شرکت های فناور کشورمان راحت تر خواهد بود. به عنوان مثال درحال حاضر ورود به بازار کشور عراق با کمک شرکت های ترک بسیار راحت تر است چراکه ضریب نفوذ آنها در بازاراین کشور بسیار بالاتر از شرکت های ایرانی است.
وی افزود: این درحالی است که شرکت های صادراتی ایران خود اصرار و علاقه دارند که بصورت جداگانه وارد یک بازار شوند و بفروشند و کسی هم نمی خواهد دور و بر آنها باشد که البته این سیاست همواره موفق نخواهد بود.
