مقابله با فرسودگی شغلی که بعضاً به آن کار زدگی هم می‌گویند، مهارتی است که به افراد در غلبه بر موانع و عوامل ناخوشایند مرتبط با کار، یاری می‌رساند. محیط کار از جنبه‌های مختلفی می‌تواند قوای روانی افراد را تضعیف کند و رغبت و اشتیاق نسبت به انجام وظایف را در آن‌ها بکشد. فرسودگی شغلی، از طریق تحلیل انرژی روانی کارکنان، بهره‌وری آن‌ها را کاهش می‌دهد و در انتها می‌تواند فرد را به نقطه‌ای برساند که تصمیم به جدایی از سازمان بگیرد.
با وجود اینکه مقابله با فرسودگی شغلی در وهله نخست، بر عهده سازمان‌هاست اما مهارت کارکنان نیز در مدیریت اوضاع مهم است. اینکه کارکنان نسبت به شرایط نامطلوب کاری چه واکنشی نشان دهند نتایج متفاوتی را رقم می‌زند. در این مطلب از تینت به معرفی و تشریح 9 عادت مؤثر می‌پردازیم که به‌واسطه آن‌ها می‌توانید با فرسودگی شغلی مقابله کنید.
در هر موقعیتی که قرار می‌گیرید، ابتدا باید عواملی را که برایتان منشأ پیدایش احساسات ناخوشایند هستند، بشناسید. در چنین شرایطی، واضح و دقیق عمل کنید و آنچه را آزارتان می‌دهد، روی یک ورق کاغذ بنویسید و سعی کنید روی جنبه‌های مثبت قضیه متمرکز شوید. به‌عنوان‌مثال، اگر تأخیرهای مکرر مدیرتان، ناراحتتان می‌کند، نیمه پُر لیوان را ببینید و به این واقعیت فکر کنید که این‌گونه وقت بیشتری دارید تا خودتان را از نظر ذهنی برای شروع کار آماده کنید.
حتی اگر یک یا چند عامل در محیط کار، ناراحتتان می‌کنند، احتمالاً شغلتان جنبه‌های خوشایند دیگری هم دارد که حقوق مناسب، برنامه کاری انعطاف‌پذیر، همکاران دوست‌داشتنی و ... از آن جمله‌اند. داشتن دیدگاه منفی نسبت به شغل و همه چیز را سیاه دیدن، به‌سرعت آن جنبه‌هایی را که برایتان خوشایند است، تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. برای مقابله با فرسودگی شغلی، جنبه‌های رضایت‌بخش کار را شناسایی کنید. اگر نگاه مثبتی داشته باشید، احتمالاً به این نتیجه می‌رسید که شغلتان، ارزش کنار آمدن با عوامل ناخوشایند جزئی یا تلاش برای رفع آن‌ها را دارد.
مشورت با افراد معتمد به شما در کسب دیدگاه متفاوت درباره شرایط، کمک زیادی می‌کند. البته این فرد معتمد، باید کاملاً بی‌طرف باشد و منافع احتمالی، افکار و گفته‌هایش را دچار سوگیری نکند. چنین فردی می‌تواند توجهتان را به جنبه‌هایی از موضوع جلب کند که شاید تا قبل از مشورت با او، به آن‌ها توجه نکرده باشید. شما می‌توانید احساساتتان را فارغ از درستی یا نادرستی آن‌ها با این فرد در میان بگذارید اما سعی کنید بیشتر از نظرات شخصی‌تان، روی حقایق و داده‌های واقعی تمرکز کنید.
با هدف‌گذاری و آینده‌نگری، مقابله با فرسودگی شغلی برایتان آسان‌تر می‌شود. یک، پنج یا ده سال بعد را تصور کنید و ضمن تفکر درباره اهداف شغلی بلندمدت، از خود بپرسید که در چه نقطه‌ای قرار خواهید داشت؟ گاهی مقصد، آن‌قدر مهم و جذاب است که هیچ عامل ناخوشایندی، نمی‌تواند شما را در مسیر حرکت به سوی آن متوقف کند.
با توجه به عامل و دلیل ناراحتی، اگر لازم می‌بینید می‌توانید با مدیرتان درباره آن صحبت کنید. اگر این راه را برای مقابله با فرسودگی شغلی انتخاب می‌کنید، باید کاملاً آماده باشید و بدانید می‌خواهید چه بگویید؟ وضعیت فعلی‌تان را برای او به‌روشنی شرح دهید و بیان جنبه‌های مثبت قضیه را از یاد نبرید. وقتی می‌خواهید درباره آنچه باید تغییر کند، حرف بزنید، ایده‌ای برای تغییر داشته باشید. ایده‌ای که متضمن راهکارهایی باشد که بتواند به حل مسئله کمک کند. صحبت کردن مؤدبانه با مدیر و ارائه ایده‌های سنجیده، احتمال موافقت با درخواست‌هایتان را بالا می‌برد.
در مقابله با فرسودگی شغلی، بسیار مهم است که از قدرت کنترلی که روی خودتان دارید، آگاه باشید و این آگاهی را حفظ کنید. کسی که زندگی‌تان را کنترل می‌کند و گام‌های بعدی را برمی‌دارد، خود شما هستید. اگر اجازه دهید که عوامل ناخوشایند، باعث شکل‌گیری نگرش منفی نسبت به کار و زندگی شوند، بیشتر و بیشتر در باتلاق ناامیدی و فرسودگی فرو می‌روید. اما اگر از قدرت اختیار و کنترلتان به نحو احسن استفاده کنید و نگاهتان را به سمت خوش‌بینی سوق دهید، می‌توانید منشأ تغییراتی را که می‌توانند احساس بهتری برای شما ایجاد کنند، بشناسید و این تغییرات را هم در زندگی حرفه‌ای و هم در زندگی شخصی اِعمال کنید.
انگیزه سلاحی کاربردی در مقابله با فرسودگی شغلی است. هر زمان که در محیط کار در موقعیت ناخوشایندی قرار گرفتید، توجهتان را به یافتن راهکارهایی معطوف کنید که به‌واسطه آن‌ها می‌توانید شرایط را بهبود دهید. در بسیاری مواقع می‌توانید موانع را به سکوی پرتاب تبدیل کنید و انگیزه در این مسیر، عصای دستتان است. به جای تمرکز بر احساسات منفی، هدف جدیدی تعیین کنید. اهداف، عوامل انگیزشی قدرتمندی هستند که عزم و انرژی‌تان را برای غلبه بر موانع، دوچندان می‌کنند.
بی‌تردید شما مهارت، استعداد و توانایی لازم را برای انجام اثربخش وظایفتان دارید. اساساً شرکتی که در آن کار می‌کنید، به‌واسطه همین قابلیت‌هایتان شما را استخدام کرده است. وقتی استعداد، توانایی و مهارت یا یکدیگر تجمیع شوند، هر ناممکنی را می‌توانید ممکن کنید و قطعاً می‌توانید در مقابله با فرسودگی شغلی هم موفق شوید. بنابراین هرگاه در محل کار، آماج حملات افکار و احساسات منفی قرار گرفتید، بی‌آنکه آشفته شوید، قابلیت‌هایتان را به یاد بیاورید و سپس سه ویژگی مثبتی را که در خودتان سراغ دارید، در ذهن مرور کنید یا روی کاغذ بنویسید. تمرکز بر نقاط قوت کمکتان می‌کند که در هر شرایطی، احساس بهتری داشته باشید
برای مقابله با فرسودگی شغلی، از ایجاد تغییرات مثبت غافل نمانید. تغییراتی که بتوانند احساس و عملکردتان را تحت تأثیر قرار دهند. کارهای زیادی وجود دارد که برای این منظور می‌توانید انجام دهید. به‌عنوان‌مثال اگر ابتدای روزهای کاری برایتان عذاب‌آور است و احساس می‌کنید در ساعات اولیه کار، چندان سرزنده نیستید، شاید با ایجاد تغییر در برنامه صبح، بتوانید چارچوب ذهنی مناسب‌تری برای خودتان ایجاد کنید. این تغییر را می‌توانید در قالب اقدامات مختلفی مثل کاهش یا افزایش زمان خواب، انجام ورزش صبحگاهی، مطالعه، تغییر رژیم غذایی و ... پیاده کنید.
پرداختن به سرگرمی‌های متفرقه در خارج از محیط کار هم ایده خوبی برای مقابله با فرسودگی شغلی است. به‌این‌ترتیب چالش جدیدی برای خودتان ایجاد می‌کنید. حتی می‌توانید روی یادگیری یک مهارت جدید متمرکز شوید که می‌تواند در آینده فرصت‌های شغلی بیشتری را در معرض انتخابتان قرار دهد.
برای مقابله با فرسودگی شغلی باید موارد مذکور در این گفتار را برای خودتان به عادت تبدیل کنید. عاداتی که هر یک از آن‌ها می‌توانند متناسب با شرایط، تفاوت معناداری در مواجهه با عوامل و موقعیت‌های ناخوشایند برایتان رقم بزنند.
همان‌طور که در ابتدا گفتیم شرکت‌ها و سازمان‌ها نیز نقش مهمی در مقابله با فرسودگی شغلی دارند و مدیران و رهبران باید ترتیبی اتخاذ کنند که زمینه فرسودگی به حداقل برسد. تدوین دستورالعمل‌های شغلی واضح، بهبود فرایندهای ارتباطی و از همه مهم‌تر، ایجاد تعادل بین کار و زندگی ازجمله اساسی‌ترین اصولی هستند که در این خصوص باید مدنظر قرار بگیرند.
